مهارت زندگی/ "بچه" باید از پدر و مادر "حساب" ببرد؟

مریم فولادی با اشاره به والدینی که بدون گفتگو با فرزندان و توضیح دادن علت تصمیمات و کار‌هایی که در خانواده انجام می‌شود سعی در به کرسی نشاندن حرف خود دارند، اظهار کرد: در این میان نباید فراموش کرد که بعضا والدین صبر و تحمل ندارند و هنگامی که کودک و نوجوان درخواستی دارد و یا به تصمیم والدین معترض است و می‌خواهد کار دیگری انجام دهد، در پی این هستند که سریعا به طریقی کودک و نوجوان را ساکت کنند و از این رو یا به کتک زدن فرزند، تهدید و تحقیر کردن او و یا تسلیم در برابر خواست او روی می‌آورند.

این مشاور با بیان اینکه گاهی بچه‌ها اصرار به انجام کاری اشتباه و یا خرید وسیله‌ای غیر ضروری دارند و والدین بی‌صبر، بی‌توجه به لزوم گفتگو و توضیح دلایل خود برای کودک و نوجوان، تنها برای ساکت کردن فرزند تن به خواسته او می‌دهند، ادامه داد: فارغ از اینکه سبک فرزندپروری والدین باید مقتدرانه و نه سهل‌گیر و سخت گیر باشد، توجه به این نکته ضروری است که وقتی والد می‌شویم باید صبر و تحمل خود را بالا ببریم، هیجانات خود را کنترل کنیم و سپس به بچه‌ها نیز یاد دهیم که چطور این هیجانات خود را کنترل کنند. اینگونه با ذکر دلایل منطقی برای خواست خود، فرزند را با تصمیم خود همراه می‌کنیم و دیگر نیازی به سهل گیری و سخت گیری غیر منطقی با فرزند نیست.

وی در ادامه سخنان خود با تاکید بر اهمیت سبک فرزندپروری "مقتدرانه"، درباره سه سبک تربیتی سخت گیر یا مستبدانه، سهل گیر، مقتدرانه و اثراتش بر تربیت فرزندان، توضیح داد: در سبک تربیتی مستبدانه، والدین کنترل‌گر هستند و تصور می‌کنند تنها باید دستور دهند و فرزندان باید فرمانبردار باشند. این والدین فکر می‌کنند که بیشتر می‌فهمند و می‌دانند و از این رو فرزندان فقط باید فرمانبردار باشند. همچنین از روش‌های تنبیه بدنی و کلامی و مقایسه فرزندان با سایر کودکان و نوجوانان نیز زیاد استفاده می‌کنند.

به گفته فولادی، از جمله اثرات سبک تربیتی مستبدانه ترس فرزندان از والدین و به تبع آن افزایش اضطراب و رعایت کردن برخی اصول و قوانین منزل و تصمیمات والدین از روی ترس است.

این مشاور همچنین این را هم گفت که ممکن است در سبک تربیتی مستبدانه، برخی از فرزندان هرچه بزرگتر شده و به سمت نوجوانی پیش روند کارشکنی کرده و از قوانین خانه و تصمیمات والدین اطاعت نکرده و طغیان کنند.

وی معتقد است که برخی فرزندان والدین مستبد، هیچ اعتماد به نفس، عزت نفس و خودباوری ندارند و در اجتماع نمی‌توانند آنگونه که لازم است خود را ابراز کرده و به موفقیت و پیشرفت‌های لازم دست یابند.

فولادی در ادامه سخنان خود درباره سبک تربیتی سهل‌گیر تصریح کرد: در این سبک تربیتی والدین دائما همانند برده در اختیار فرزندان اند و بی‌چون و چرا هرچه فرزند بخواهد را تهیه می‌کنند. از سوی دیگر فرزندان نیز قوانین و مقررات و خط قرمز‌های منزل را اجرا نکرده و به طور کلی اطاعت از قوانین برایشان معنایی ندارد.

به گفته وی، فرزندان این والدین احساس می‌کنند افراد خیلی خاصی هستند، خودشیفته‌اند و همه باید در خدمت آن‌ها باشند.

همچنین این مشاور گفت که فرزندان والدین سهل‌گیر سایرین را نکوهش و تحقیر کرده و دیگران را افرادی بی ارزش تلقی می‌کنند، بنابراین قوانین را رعایت نکرده و همه چیز را دور می‌زنند.

این مشاور با اشاره به سبک فرزندپروری مقتدرانه و با بیان اینکه در این سبک تربیتی والدین به موقع و به جا قوانین و مقررات را به فرزندان آموزش داده و محکم، بدون تهدید و تنبیه و تحقیر کودک و نوجوان قوانین و تصمیمات را با اصول مقتدرانه اجرا می‌کنند، افزود: در این سبک تربیتی فرزندان یاد می‌گیرند محیطی که در آن تربیت می‌شوند قوانین و مقرراتی دارد، این قوانین به سود و نفع بچه‌ها است و از این رو تصمیمات والدین را قبول داشته و قوانین منزل را رعایت می‌کنند. گفتگو با بچه‌ها در این سبک به شدت رایج است و والدین برای توضیح تصمیمات خود به کودک و نوجوان نمی‌گویند "چون من مادر یا پدرت هستم تو باید حرفم را گوش کنی و این کار را انجام دهی"، بلکه علت تصمیمات را توضیح می‌دهند.

فولادی در پایان سخنان خود با تاکید بر اهمیت سبک تربیتی مقتدرانه و لزوم به کارگیری این سبک توسط والدین، خاطر نشان کرد: والدین با سبک تربیتی سهل‌گیر همواره خواست فرزند را برآورده کرده، والدین با سبک تربیتی مستبدانه دائما فرزند را نادیده گرفته و حتی در صورت مخالفت فرزند با تصمیم والدین از تنبیه بدنی نیز استفاده می‌کند، اما والدین با سبک تربیتی مقتدرانه علت تصمیمات خود را به فرزند توضیح داده و با زبان فرزند او را قانع می‌کنند؛ بنابراین با به کار گیری سبک فرزندپروری مقتدرانه نیازی نیست فرزندان از والدین "حساب" ببرند چراکه علت تصمیمات و قوانین را می‌دانند.